2019 yılında salep yetiştirmek isteyen girişimcilere devlet tarafından sağlanan finansal destekler ile koruma altında olan salep bitkisinin zarar görmesinin önüne geçilmek istenmektedir. Salep yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız Tarım Bakanlığı İl Müdürlüğü’nden salep tohumu ya da yumrusu talep etmeniz gerekmektedir. Bir tohumdan 4 ya da 5 adet salep tohumu daha elde edilebilirken; toz haline gelebilmesi için de yıkama, kaynatma, kurutma gibi aşamalardan geçmesi gerekir.
Girişimciler için büyük önem taşıyan salep tohumlarının piyasada 150 TL’den satışı gerçekleşmektedir. Yetiştiricilik için önerilen alan büyüklüğü ise 500 metrekaredir. Bu işi yapabileceğiniz küçük bir araziye sahipseniz ilk hasat zamanında 40.000-50.000 TL arasında değişen bir gelir elde etmeniz mümkün olabilir. Orkide ailesine mensup, otsu ve köklü bitkilerden olan salep içeriğinde bulunan ‘glikomannan’ nedeniyle dondurma üretiminde oldukça sık kullanılan bir kaynaktır.
Dağlık ve çayırlık alanlarda yaklaşık 1000-15000 metre yüksekliklerde yetişen bu endemik bitki, doğada mor ve kırmızı olarak görülebilmektedir. Bitkinin yumru kısmından ise süt ve suda kaynatılma işleminden geçerek kurutulan
salep elde edilmektedir. Salebin elde edildiği orkide türleri üzerindeki tehdidi azaltmak adına sürdürülebilir teknikler kullanılarak üretim gerçekleştirilmelidir.
Türkiye’de üretim amaçlı olarak orkide yumrularının toplanması ile içecek, dondurma gibi sektörlere kaynak sağlamaktadır. Özellikle kış aylarında bolca tüketilen salep, vücudun ısısını arttırarak soğuğa karşı koruyucu etki oluşturmaktadır. Grip, nezle gibi durumlarda öksürüğün azalmasını ve boğaz ağrısını azalttığı gibi kabızlık ve şişkinlik gibi şikâyetlerin giderilmesinde de olumlu etkileri bulunmaktadır.
Salep soğanının yasak olması
Salep soğanının yasaklanmasının sebebi bitki türünün yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olması ve devlet tarafından kontrolsüz ihracatın denetim altına alınmak istenmesidir. Özellikle dondurma üretiminde kıvam verici olarak yoğun bir şekilde kullanılmakta olan salep, doğada bulunan orkideler den elde edilmektedir. Bazı türlerinin toplanması yasaktır. Çünkü bu türler yok olma tehdidindedir. Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın ‘Doğal Çiçek Soğanlarının 2018 Yılı İhracat Listesi Hakkında Tebliği’ 30 Aralık 2017 tarihiyle resmi gazetede yayınlanmıştır. Bu karar doğrultusunda doğadan toplanan, ihracatı serbest ya da yasak olan çiçek soğanlarının familyaları ile ilgili ihracat izni için kontenjanlar bulunmaktadır. Dayıoğlu Doğal Salep olarak bizde toplanması serbest olan salepleri topluyor, nesli tükenme tehlikesinde olanların toplamıyoruz.